Xây dựng Đề án Dàn nhạc dân tộc Việt Nam: Giữ gìn và nâng tầm văn hóa Việt

VHO- “Dàn nhạc dân tộc Việt Nam là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay, nhằm thể chế hóa, hiện thực hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng văn hóa, con người Việt Nam. Vì thế, việc xây dựng Dàn nhạc ngoài việc có thể khôi phục, phục dựng các tiết mục đã mất, sắp mất, còn giới thiệu được hình ảnh cũng như tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế”…

Thứ trưởng Tạ Quang Đông làm việc với Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam Ảnh: VŨ MỪNG

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông nhấn mạnh như vậy tại buổi làm việc với Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam về việc xây dựng Đề án Dàn nhạc dân tộc Việt Nam, vừa diễn ra tại Hà Nội.

Khơi dậy những cảm xúc trong sáng, lành mạnh, mang tính dân tộc

Phát biểu tại buổi làm việc, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam Nguyễn Hải Linh cho biết, ở nước ta vào những năm cuối thế kỷ XX, do khó khăn về kinh tế và sự thiếu vắng người xem nên hầu hết các dàn nhạc dân tộc đã giải thể, chuyển sang hình thức biểu diễn ít người. Ðến nay, những thành tựu phát triển kinh tế đất nước là động lực thúc đẩy âm nhạc chuyên nghiệp phát triển. Nhu cầu về văn hóa nói chung và âm nhạc nói riêng ngày càng tăng. Trình độ thẩm mỹ âm nhạc của công chúng được nâng cao rõ rệt, ngoài những hình thức biểu diễn âm nhạc giao hưởng phương Tây, công chúng đòi hỏi thưởng thức âm nhạc truyền thống mới mẻ, sáng tạo phù hợp với thị hiếu đương đại. Vì thế, biểu diễn hòa tấu của dàn nhạc dân tộc ngày càng được hưởng ứng và đạt hiệu quả cao trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

Bên cạnh đó, các hoạt động biểu diễn âm nhạc truyền thống đã có những bước tìm tòi, sáng tạo trên nhiều hình thức khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi tiếp cận với các nền âm nhạc trên thế giới. Một trong những hình thức biểu diễn quan trọng, đáp ứng nhu cầu của công chúng trong nước cũng như giao lưu văn hóa quốc tế là hòa tấu dàn nhạc dân tộc với quy mô lớn. Ở hình thức này, mỗi nhạc cụ sẽ phô diễn được nét đặc trưng nhất của mình để tạo nên bức tranh âm thanh hoành tráng, nhiều màu sắc. Chính vì vậy, Nhà hát Ca múa nhạc quốc gia Việt Nam quyết định tiếp tục kiện toàn, hoàn thiện Dàn nhạc dân tộc Việt Nam phù hợp yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới, nhằm mục tiêu giới thiệu và đưa âm nhạc truyền thống đến với mọi tầng lớp nhân dân. Ngoài các bài bản cổ thì sẽ khai thác sự phong phú, đa dạng, khả năng diễn tấu của các nhạc cụ dân tộc qua các tác phẩm âm nhạc nước ngoài được thể nghiệm, chuyển biên các giai điệu âm nhạc dân gian Việt Nam. Ðây là việc phát huy những truyền thống quý báu trên cơ sở kết hợp với các yếu tố mang tính thời đại.

“Dàn nhạc sẽ tổ chức biểu diễn thường xuyên tại Hà Nội cũng như trong cả nước, nhất là cho giới trẻ, từ đó khơi dậy những cảm xúc trong sáng, lành mạnh, mang tính dân tộc, hướng cho lớp khán giả mới có thị hiếu thẩm mỹ đúng đắn trong tình hình phát triển âm nhạc mất cân đối như hiện nay. Dàn nhạc cũng sẽ góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới”, ông Nguyễn Hải Linh nhấn mạnh.

Sáng tạo để xây dựng những tác phẩm tầm cỡ

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Tạ Quang Đông cho rằng, hiện nay nghệ thuật truyền thống ngày càng mai một, các nghệnhân dần mất đi, ít người muốn theo học vì lo lắng ra trường lại không cóviệc làm. Do đó, nghệthuật truyền thống tuy tinh tế nhưng khó duy trì và mất đi thìcũng khó khôi phục được. Chúng ta chưa tổchức dàn nhạc đủ lớn để chơi tác phẩm khó. Trong khi đó, việc quảng bá đất nước, con người và văn hoá Việt Nam đến với thế giới thông qua những gì đặc sắc nhất của âm nhạc truyền thống sẽ dễ thu hút bạn bè quốc tế. Vì thế, việc xây dựng Dàn nhạc dân tộc Việt Nam ngoài việc khôi phục, phục dựng các tiết mục đã mất, sắp mất, còn giới thiệu được hình ảnh Việt Nam, tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Đồng thời, đây cũng là nơi để các nhạc sĩ nước nhà có chỗ thử nghiệm và dàn dựng biểu diễn, có “đất” sáng tạo để xây dựng được những tác phẩm tầm cỡ quốc gia. Dàn nhạc dựng các chương trình đặc sắc, với nhiều thể loại từ nhạc cổ đến hiện đại, phản ánh được các nét tinh hoa của âm nhạc cổ truyền, biểu diễn các chương trình thu thanh, thu đĩa, các chương trình phát thanh, truyền hình.

Việc xây dựng được một Dàn nhạc dân tộc Việt Nam có tầm cỡ như dàn nhạc giao hưởng là chủ trương đúng đắn của Bộ VHTTDL và là điều đáng mừng cho ngành văn hóa nghệ thuật khi các đoàn nghệ thuật chính thống ngày càng “teo tóp”, chỉ còn xuất hiện trong khoảng những ngày lễ, chiến dịch tuyên truyền. Người xem hướng đến giá trị giải trí nhiều, ít quan tâm đến âm thanh, hình ảnh, không gian văn hóa nghệ thuật và chỉ tập trung vào thần tượng...

“Để xây dựng một Dàn nhạc dân tộc Việt Nam không chỉ khó khăn về mặt tài chính mà còn khó khăn trong việc sáng tác tác phẩm, quy tụ đội ngũ nghệ sĩ chơi nhạc (dàn nhạc phải có khoảng 100-120 người). Nhưng một khi đã có dàn nhạc thì nghệ sĩ sẽ được quy tụ, luyện tập, biểu diễn; khán giả được thêm một loại hình để thưởng thức; có thể hòa tấu bản nhạc Việt Nam, tiết mục hoặc bài hát của ASEAN và thế giới... Đặc biệt hơn nữa là anh em nghệ sĩ sẽ có chỗ làm nghề đích thực, nâng cao tay nghề; tạo điều kiện cho nhạc sĩ Việt Nam sáng tác nhạc giao hưởng nhưng mang bản sắc Việt Nam; có dàn nhạc dân tộc cũng khẳng định vị thế của đất nước”, ông Nguyễn Hải Linh nói.

Dù trong giai đoạn hiện nay còn nhiều khó khăn về tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, con người, nhưng Thứ trưởng Tạ Quang Đông tin tưởng, khóđến đâu giải quyết đến đấy, cái chính là đồng lòng, quyết tâm thành lập được dàn nhạc và từng bước khắc phục khó khăn. Thứ trưởng yêu cầu Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện Đề án Dàn nhạc dân tộc Việt Nam. “Thông thường các nước trên thế giới đều có chính sách bảo tồn và phát triển âm nhạc truyền thống của dân tộc mình. Các nước càng phát triển thìvăn hóa gốc càng được chúý. Đó là quy luật chung bởi mất gốc là mất tất cả. Chúng ta cần phải giữ gìn cho được cái gốc văn hoá ấy”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông nhấn mạnh.

Thông thường các nước trên thế giới đều có chính sách bảo tồn và phát triển âm nhạc truyền thống của dân tộc mình. Các nước càng phát triển thì văn hóa gốc ng được chú ý. Đó là quy luật chung bởi mất gốc là mất tất cả. Chúng ta cần phải giữ gìn cho được cái gốc văn hoá ấy…

(Thứ trưởng TẠ QUANG ĐÔNG)

THANH NGỌC

>

>

Bạn thấy trải nghiệm đọc Báo Văn hóa điện tử như thế nào??